سازمان دامپزشکی کشور

در زمان حمل و نقل چندین رفتار در اسب نشانه استرس است که از آن جمله می توان به سردست زدن، لگد زدن به اسبکش، چرخانیدن سر ، مشاهده به پهلو و یا سم دست به زمین کوبیدن شاره کرد. مشاهده این رفتارها در هریک از اسبها بیانگر احتمال رخداد مشکلات تنفسی و سایر بیماریهای ناشی از استرس در این دامهاست.

همچنین تحقیقات نشان می دهد اسب ها تحت استرس حمل و نقل پس از تخلیه از وسیله نقلیه، ضربان قلب بالاتری نسبت به قبل از سفر دارند و هورمون استرس(کوتیزول) در خون آنها نسبت به قبل از سفر فزونی می یابد. همچنین استرس با مکانیسم هایی سیستم ایمنی را نیز در این دامها سرکوب می نماید و در کنار آن برخورد اسب با محیط و اسبهای کناری جدید و غریبه بیش از این بر مشکلات فیزیولوژیک ناشی از سفر می افزاید که نتیجه آن افزایش بیمار شدن در اسب ها پس از حمل و نقل است.

دکتر امیر جوادی کارشناس اداره دامپزشکی شهرستان قزوین با بیان مطالب فوق و ضمن اشاره به اینکه با توجه به مشکلات ناشی از شیوع بیماریهای عفونی از کشور مبداء به مقصد پس از رسیدن اسب به کشور مقصد لازمست مدتی را در شرایط قرنطینه و مجزا نگهداری شود  تا قبل از تماس با سایر اسب ها آزمایشات و معاینات لازم توسط سازمان دامپزشکی کشور مقصد صورت پذیرد توصیه هایی را بشرح ذیل ارائه نمود.

1. جهت جلوگیری از استرس بیشتر به محض رسیدن به مقصد ، اسب را از اسبکش تخلیه نمائید.


2. پس از تخلیه، اسب بایستی مدتی در حدود چند دقیقه در یک پادوک قدم بزند.


3. یکی از مسائل بسیار با اهمیت پس از رسیدن اسب طی کردن زمان ریکاوری است که برای یک مسافرت 12-6 ساعته یک دوره استراحت یک روزه لازم است و در صورتیکه طول سفر بیش از 12 ساعت است این دوره استراحت به 3-2 روز افزایش می یابد.


4. توجه به این نکته ضروریست که در صورت شرکت در رقابتهای ورزشی و طی مسیر طولانی تا محل رقابت (مانند شرکت در مسابقات برون مرزی) بایستی 6-5 روز بین رقابت و زمان رسیدن فاصله وجود داشته باشد.


5. در مسافرتهای طولانی مثل جابجائی اسب از یک کشور به کشور دیگر پس از رسیدن به مقصد هر روز صبح و عصر تا سه روز دمای اسب و میزان خوراک مصرفی آن چک شود.


6. پس از مسافرتهای طولانی، اسب از نظر مشکلات تنفسی، دل درد و اسهال چک شود و در صورت مشاهده هرگونه مشکل بالینی با دامپزشک تماس حاصل شود.


7. توجه شود که اسب بطور نرمال هر 4-3 ساعت دفع مدفوع انجام می دهد و در صورت طولانی شدن مدت عدم دفع پس از تخلیه بایستی با دامپزشک تماس حاصل شود.


8. در صورتی که هوا زمان رسیدن اسب به اصطبل جدید تاریک است،  نورکافی در داخل اصطبل وجود داشته باشد تا دام با محیط جدید زودتر آشنا شود.


9. با توجه به اینکه استرس باعث آزادسازی رادیکالهای آزاد و ایجاد مشکلات در سیستمهای بدن خصوصاٌ سیسیتم دفاعی بدن می شود استفاده از مواد حاوی آنتی اکسیدان برای کاهش عوارض آن بسیار مفید می باشد که در این زمینه تاکید بر استفاده از ویتامین E و C و امگا 3 می باشد.این مکمل ها را می توان چند روز قبل و بعد از سفر به جیره اسب اضافه کرد.