آشنای با شهر قزوین
اطلاعات کلی
نام رسمی:قزوین
کشور:ایران
استان:قزوین
نامهای قدیمی : باب الجنه- مینودر کشوین-کاسپین-قسوین
نامهای قدیمی : باب الجنه- مینودر کشوین-کاسپین-قسوین
مقدمه :
قَزوین شهری در استان قزوین در ایران است. این شهر مرکز شهرستان قزوین می‌باشد. مساحت قزوین ۵۶۹۳ کیلومتر مربع می‌باشد که از ۵ شهرستان، ۱۹بخش، ۲۴شهر و ۴۶ دهستان تشکیل شده‌است.
استان قزوین بین مدار ۳۵ درجه و ۲۴ دقیقه تا ۳۶ درجه و ۴۹ دقیقه عرض شمالی و بین ۴۸ درجه و ۴۴ دقیقه تا ۵۰ درجه و ۵۱ دقیقه طول شرقی در همسایگی استان گیلان (در شمال)، استان مازندران ( در شمال شرقی)، استان تهران در شرق- استان مرکزی (در جنوب شرقی)، استان همدان (در جنوب غربی) و استان زنجان (در غرب)جای گرفته‌است. جمعیت این شهر زبان رایج مردم قزوین زبان فارسی است.
برخی از مردم این شهر به زبان‌های تاتی، مراغی، کردی، لری، ترکی و رمانلویی نیز صحبت می‌کنند. همچنین قزوین به دلیل قرار گرفتن در گلوگاه ارتباطی استانهای شمالی و غربی کشور، نزدیکی به تهران، دارا بودن چند شهر صنعتی و نیز برخورداری از چندین دانشگاه از جمله دانشگاه بین المللی امام خمینی و دانشگاه آزاد قزوین از موقعیت جغرافیایی خوبی برخوردار است.
موقعیت تاریخی :
بر اساس اسناد و مدارک موجود قدمت و سابقه تاریخی منطقه قزوین به دوران حکومت مادها، در قرن نهم پیش از میلاد، می رسد. در آن زمان، ناحیه کوهستانی جنوب و جنوب غربی قزوین جزئی از قلمرو مادها به شمار می رفت که همواره مورد تاخت و تاز اقوام و قبایل مختلف، از جمله اقوام آشور و کاسی‌ها، قرار داشت.
بررسی آثار بدست آمده از جنوب دشت قزوین در بخش بوئین زهرا، نشان می دهد که در این منطقه در هزاره های چهارم و پنجم پیش از میلاد، زیستگاه جماعت های انسانی بوده است.
بنای اولیه شهر قزوین را به شاپور معرف به شاپورذوالاکتاف نسبت می دهند. شاپور شهر قزوین را برای جلوگیری از تهاجمات دیالمه بنا نهاد و در آن دﮊ و استحکامات به وجود آورد و سپاهیان خود را در آن استقرار داد. به مرور زمان، پایگاه نظامی شاپور توسعه یافت و هسته اصلی شهر قزوین به وجود آمد. موقعیت این شهر همواره به عنوان گذرگاه مهم طبرستان و دریای مازندران (خزر) اهمیت فراوان داشته است. بعد از حمله اعراب به ایران و آغاز دوره فتوحات اسلامی، براء بن عازب از سرداران معروف عرب در سال ۲۴هجری قمری، قزوین را محاصره و فتح کرد. قزوین در دوره اسلامی نیز به پایگاه و مبداء عملیات بعدی لشگریان عرب تبدیل شد. در سال ۱۹۲ﮬ . ق ››هارون الرشید‹‹ به قزوین آمد و نسبت به توسعه شهر و ساخت بنای ›› مسجد جامع ›› در آن دور آن اقدام نمود.
ناصر خسرو قبادیانی در سفرنامه خود در سال ۴۳۸ﮬ . ق شهر قزوین را چنین توصیف کرده است:
... باغستان بسیار داشت، بی دیوار و خار، و هیچ مانعی از دخول در باغات، و قزوین را شهری نیکو دیدم، باروی حصین و کنگره بر آن نهاده و بازارهای خوب، مگر آن که آب در آن اندک بود و منحصر به کاریزها در زیر زمین رئس آن شهر مردی علوی بود .
از اواخر قرن پنجم هجری تا زمان حمله هلاکو به قلعه های اسماعیلیان٦٥٤ ﮬ . ق ، سرزمین قزوین تحت تاثیر حوادث مربوط به نهضت اسماعیلیان از جمله حسن صباح و جانشینان او قرار داشت و شاهد نبردها و جنگ های طولانی میان سپاه حکومت مرکزی و اسماعیلیان بود. در زمان صفویه و در دوران سلطنت شاه طهماسب، با برگزیده شدن قزوین به پایتختی، این شهر اعتبار بیشتری یافت و آثار وبناهای متعددی در آن بنا گردید.
در دوره قاجاریه که تهران به پایتختی انتخاب شد، قزوین به علت استقرار در مسیر جاده تهران به اروپا و روسیه، اهمیت قابل ملاحظه ای یافت.
با آغاز نهضت مشروطیت، این شهر، خانه دوم مشرطه خواهان شد و مردمان آن از هیچ کمکی به آزادی خواهان دریغ نکردند.
در اواخر دوره قاجار ›› رضا خان میر پنج ‹‹ با نماینده انگلستان در گراندهتل قزوین ملاقات کرد که طی آن نطفه کودتای سوم اسفند برای براندازی حکومت قاجاریه بسته شد
تاریخ، بناها، شخصیت‌ها :
این شهر در زمان شاه تهماسب صفوی پایتخت ایران بوده‌است. اولین خیابان ایران (خیابان سپه) در قزوین احداث شد. آب انبار سردار بزرگ‌ترین آب انبار تک گنبدی جهان در قزوین می‌باشد.
قزوین را در نوشته‌های قدیم اروپا شهر باستانی «ارساس» یا «ارسا سیا» و در تواریخ یونان همان شهر قدیمی «راژیا» و در زمان اشکانیان به نام موسس آن «اردپا» خوانده‌اند. ساسانیان آنرا «کشوین» نامیده‌اند یعنی سرزمینی که نباید از آن غافل شد برخی هم آنرا «قسوین» یا شهر که مردمی پرصلابت و استوار دارد و بعضی از مورخین هم معرب «کاسپین» گفته‌اند به دلیل آنکه قوم کاسپت از مجاورت دریای خزر به طرف این دشت مهاجرت کرده و با اقوام بومی اختلاط نموده‌اند و گروهی هم به مرکز ایران رفته‌اند و دریای «خزر» نیز به همین دلیل به بحرالقزوین یا «دریای قزوین» اشتهار دارد.
قزوین بعد از ظهور اسلام :
قزوین به دنبال فتح آن در سال ۲۱ هجری به عنوان مرز و ثغر مسلمین شناخته شد و مسلمانان برای درک فضیلت جهاد با کفار دیلم به سوی آن رهسپار گشتند. احادیث فراوانی که در فضیلت قزوین روایت شده و عملکرد زمامداران حکومت اسلامی در پشتیبانی از مدافعان قزوین اهمیت والای آن را می‌نماید.
اعزام چهار هزار تن از مسلمانان به فرماندهی ربیع بن خثیم در سال ۳۶ هجری و قبل از جنگ صفین به قزوین توسط امام علینمونه‌ای از این توجه‌است. بدیهی است که شهر قدیمی قزوین که به استواری محدود بوده و گنجایش سیل عظیم مهاجران و مجاهدان را نداشته و لزوم گسترش آن برای جلب بیشتر مسلمین اعزامی به قزوین احساس می‌شده است.
سعید بن العاص بن امیه که از طرف عثمان والی کوفه بوده برای جنگ با دیلمیان به قزوین می‌آید و آن را شهری استوار و آباد می‌کند قطعا این عمران اولیه قبل از سال ۳۵ هجری که سال قتل عثمان است صورت گرفته‌است.
خانه سازی در بیرون از قلعه قدیمی شهر ظاهراً نخستین بار توسط محمد بن سنان عجلی و در سال ۹۰ هجری انجام شده و دیگران نیز به تقلید از او در بیرون از شهر به خانه سازی پرداخته‌اند و شهر را وسعت بخشیده‌اند. پیش از سال ۱۶۹ هجری در سالهای خلافت مهدی عباسی و زمانی که فرزندش موسی الهادی ولیعهد بوده و شهرک به نامهای مدینه موسی و مبارکیه در کنار قزوین ساخته شد و همین امر به توسعه بعدی شهر کمک شایانی کرد.
بزرگان و فرزانگان اهل قزوین :
از شخصیت‌های برجسته قزوین در تاریخ ایران می‌توان به میرعماد قزوینی یکی از خوش‌نویسان برجسته دوره صفوی، مهدی سحابی از نقاشان، داستان نویسان، مجسمه سازان و مترجمین معاصر ایران، عبید زاکانی از طنزپردازان و شاعران بزرگ قرن هشتم، قمرالملوک وزیری اولین زن خواننده معاصر ایران و میرزا حسین‌خان مشیرالدوله صدراعظم ناصرالدین شاه را می‌توان نامبرد.
جغرافیا :
آب و هوا
آب و هوای شهر قزوین بخاطر هم جواری با رشته کوه‌های البرز از ناحیه شمال در تابستان خنک و در زمستان سرد است. میزان بارش شهر قزوین سالانه ۳۰۲ میلی‌متر در سال است.
مناطق شهری
قزوین دارای سه منطقه‌است که منطقه اول آن بخاطر دارا بودن بناها و آثار تاریخی بیشتر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، منطقه دوم آن دارای جمعیت و سابقه بیشتر نسبت به دو منطقه دیگر است و منطقه سوم که بارزترین ویژگی آن قرار گرفتن شهرک‌های تازه تاسیس مینودر و کوثر می‌باشد.
زبان :
زبان رایج مردم شهر قزوین فارسی می‌باشدمردم قزوین در محاورات عادی با لهجه خاص قزوینی سخن می‌گویند که مبنی بر فتحه گرایی در انتهای الفاظ است و دربسیاری از کلمات, گفتار بمانند نوشتار صورت می‌گیرد.در واقع گویش مردم این شهر نوعی از فارسی اصیل و تاریخی ایران است و معمولا بدون شکستن الفاظ.
جامه :
مردم قزوین در گذشته بر اساس موقعیت اجتماعی خود پوشش متفاوتی داشته‌اند اما امروزه زنان و مردان قزوینی دیگر به ندرت از پوشاک و لباس‌های رسمی و سنتی خود استفاده می‌کنند، لباس‌های رسمی قزوینیان در گذشته بدین شرح بوده‌است:
مردان :
برای متمایز بودن افراد اعیان از قشر کم در آمد، کلاه‌های متفاوتی بر سر می‌گذاشتند، پیراهن‌ها معمولا به رنگ سفید و ساده و دکمه یقه آن بر شانه چپ بسته می‌شد و در میان سینه چپ، از شانه تا زیر سینه، چاکی داشت. پس از آن پیراهن‌هایی با یقه‌های بلند به نام یقه «قزاقی» متداول شد و سپس یقه «ملایی» جای آن را گرفت. دیگر تن پوش مردان قزوینی «ارخالق» نام داشت که ارخالق پیراهن جلو باز بسیار بلندی بود که تا انتهای پا می‌رسید و در ناحیه کمرتنگ و دامن آن بسیار گشاد بود و در دو پهلو، دو چاک بلند تا کمر داشت.
همچنین شلوار قشر کم در آمد از جنس کرباس و به رنگ آبی یا مشکی بوده‌است که کمر آنها با نخ‌های پنبه‌ای سفت می‌شده و بلند و گشاد بوده‌اند، ولی افراد ثروتمند از شلوارهای دکمه دار استفاده می‌کردند. پاپوش مردان قزوین گیوه‌های به نام جوراب و آجیده بوده‌است ولی افراد اعیان از گیوه‌های مرغوب و بهتری به نام ملکی استفاده می‌کردند.
زنان :
زنان قزوینی زیر پیراهن خود شلیته می‌پوشیدند. به طوری که شلیته به اندازه یک وجب و یا حتی کمتر از دامن آنها بیرون می‌آمد. جنس پارچه آن اغلب ململ، چیت و کرباسبود و به شکل‌ها و رنگ‌های گوناگونی ساخته می‌شد. جوانان اغلب روی شلیته‌های خود را با نخ‌های رنگی گلدوزی می‌کردند. شلیته گلدار جوانان دارای سجاف پهن بود. برخی دیگر از شلیته‌ها به جای سجاف لیفه داشت. شلیته لیفه دار از پارچه ضخیم و سنگین مانند مخمل، ترمه، تافنه ابریشمی و.. ساخته می‌شد. معمولا قسمت پایین شلیته را با دست دوخته وآن را به حالت تزیینی در می‌آوردند که به آن دالبر و دندان موشی می‌گفتند.
در حدود صد سال پیش در زنان اعیان از یل یا نیم تنه قزوینی استفاده می‌کردند که از پارچه ترمه با آستری از پارچه تافته کرم رنگ تهیه می‌شد. در قسمت جلوی آن، هجده دکمه فلزی پی در پی می‌دوختند.زنان در زیر شلیته‌های خود شلوارهای مشکی می‌پوشیدند، دمپای این شلوارها تنگ و بالای آن گشاد بود و آنها را با بند تنبان می‌بستند.
پاپوش زنان نیز بر اساس وضعیت مالی انواع مختلفی داشته‌است.اصولا اقشار کم در آمد از گیوه‌های ظریف استفاده می‌کردند و زنان اعیان نیز از کفش‌های چرمی مدل روز استفاده می‌کردند.
غذاها :
از غذاهای محلی و مخصوص قزوین می‌توان از قیمه نثار ، شیرین پلو و دیماج ... نام برد. همچنین از شیرینی‌ها می‌توان به پادرازی، انواع باقلوا، نان برنجی و... اشاره کرد.
قیمه نثار :
عنوان کلمه قیمه نثار که به تلفظ عامی قیمه نثا گفته میشود.قیمه به خورشی گفته میشود که با گوشت خرد و یا چرخ کرده تهیه می کنند
رسوم :
از آیین‌ها و جشن‌های ایرانی و رایج در منطقه جشن نوروز، نوروز خوانی، چهارشنبه سوری، سیزده بدر، جشن انار، جشن فندق، جشن تیرگان، پنجاه بدر، کوسه گلین، چمچه خاتون و ... را نام برد. همچنین بازی‌های «چوب جنگ» ، «کشتی پهلو به پهلو» و «الک دولک» از بازی‌های مرسوم منطقه به شمار می‌روند. وبازی کله کله که یک بازی محلی در رودبار شهرستان می‌باشد ودر روزسیزده بدر بازی می‌کنند.
جشن انگور :
در منطقه تاکستان به دلیل فراوانی باغ های انگور جشنی در هنگام برداشت محصول مرسوم است که در شهریور ماه برگزار می شود. در این جشن علاوه بر اجرای موسیقی بومی و سروده های محلی از تولید کنندگان انگور در محلات مختلف، از پدید آودندگان مرغوب ترین انگور، بیشترین انگور، نوع آوری در کار، داشت و برداشت انگور تجلیل می شود.
جشن فندق :
فندق یکی از محصولاتی است که هم جنبه صنعتی و مصرف خوراکی دارد. در بیش از 70 روستای رودبار شهرستان و الموت بیش از شانزده هزار نهال بارور فندق وجود دارد که چهار نوع: زرآبادی، بادامی، سیاه بومی و سفید در آن به عمل می آید. در بسیاری از روستاهای این ناحیه در اواسط مرداد ماه جشن فندق به پا می کنند این جشن یکی از مراسم به یاد ماندنی، پرنشاط و زیبای مردم این سامان است. در این روز اهالی روستاها همه با هم به مزارع می روند، در ابتدا شخصی به خواندن اشعاری که بیشتر به صورت بداهه است می پردازد و دیگران اشعار را تکرار می کنند. سپس همه شروع به چیدن فندق می کنند. دوشیزگانی که نامزد شده اند برای همسران خود از هسته فندق گردنبند درست می کنند، آنها زمانی که هسته هنوز خشک نشده هسته ها را با سوزن سوراخ می کنند و نخ از آن می گذرانند و در پایان دو سر نخ را به هم گره می زنند این گردنبند را «گلوانه» می نامند و آن را در فصل زمستان به شوهرانشان هدیه می دهند
جشن زیتون :
استان قزوین پس از استان گیلان دومین تولید کننده زیتون در سطح وسیع می باشد لذا جشن زیتون در هنگام برداشت این محصول در این منطقه رواج دارد. معمولا کشاورزان از اوایل مهر شروع به چیدن زیتون می کنند و به دلیل فراوانی آن تا اواخر این ماه به طول می انجامد.
فرهنگ و هنر :
از هنرهای سنتی و صنایع دستی این سرزمین آریایی می‌توان در ابتدا به خوشنویسی- که هنرمندان برجسته‌ای چون استاد میر عماد و استاد عماد الکتاب قزوینی را داشته‌است - و سپس به نقاشی و تذهیب، نقاشی پشت شیشه، نم نم دوزی، گلابتون دوزی، پن بافی (نوار بافی)، فرش بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، گیوه دوزی، آینه سازی، قفل سازی، و منبت کاری اشاره نمود. همچنین در موسیقی، این شهر نوابغی همچون ابوالحسن اقبال آذر، عارف قزوینی، قمرالملوک وزیری و را به دیار ایران زمین هدیه کرده‌است.
فرهنگسراها :
فرهنگسرای شهید رجایی با مساحتی در حدود ۱۰٫۰۰۰ متر مربع در سال ۱۳۷۹ در جنوب شهرستان قزوین احداث شد. مهمترین فعالیت‌های این مجتمع عبارتند از: آموزش علوم قرآنی، هنرهای سنتی، رایانه، زبان‌های خارجی، هنرهای تجسمی، تئاتر و همچنین تشکیل کلاس‌های فوق برنامه جهت اوقات فراقت.
مجتمع فرهنگی هنری ارشاد با هدف آموزش انواع رشته‌های هنری در زمینه‌های سینما، تئاتر، موسیقی، خوشنویسی، نقاشی، گرافیک و برگزاری انواع اجتماعات (کنسرت‌های) موسیقی، نمایشگاه‌های عکس، ساخت فیلم توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی احداث شده‌است.
کتابخانه‌ها :
کتابخانه امام خمینی: این کتابخانه دارای ۱۸٫۰۰۰ جلد کتاب است و در شهریور ماه سال ۱۳۷۸ احداث شد. همچنین این کتابخانه دارای سالن انتظار و سالن اجتماعات و بخشی با عنوان تازه‌های کتاب است که درآن جدیدترین کتاب‌های چاپ شده به مدت دو هفته در معرض دید علاقمندان قرار می‌گیرد.
کتابخانه عارف قزوینی: این کتابخانه در سال ۱۳۵۶ تاسیس شد و بیش از ۲۱٫۰۰۰هزار جلد کتاب در موضوعات و عناوین مختلف داراست و علاوه بر کتابخانه دارای سالن اجتماعات و نگارخانه‌ای به همین نام نیز هست.
کتابخانه علامه رفیع: قدیمی‌ترین کتابخانه قزوین می‌باشد که در سا ۱۳۴۲ بنا شده و به عنوان کتابخانه مادر و مرجع سایر کتابخانه‌های شهر شامل ۴۲٫۰۰۰ جلد کتاب است.
کتابخانه نبویه
کتابخانه مسجد جامع
اقتصاد :
قزوین به علت داشتن شهرهای صنعتی متعدد از جمله شهر صنعتی البرز، شهرک صنعتی لیا، شهرک صنعتی کاسپین ، شهرک صنعتی حیدریه، شهرک صنعتی آراسنج ، شهرک صنعتی خرمدشت ، شهرک صنعتی آبیک ، شهرک صنعتی سنگ و شهرک صنعتی آلومینیوم و نواحی صنعتی آوج و دانسفهان دارای اقتصاد و صنعتی پویا در کشور می‌باشد.
دانشگاه‌ها :
دانشگاه‌های قزوین جزو دانشگاه‌های نمونه ایران می‌باشند و از آنها می‌توان به :
· دانشگاه بین المللی امام خمینی :
· دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان قزوین
· دانشگاه علوم پزشکی شهرستان قزوین :
· دانشگاه پیام نور شهرستان قزوین :
· دانشگاه تربیت معلم شهرستان قزوین :
· مراکز آموزش علمی کاربردی :
سطح سواد:
استان قزوین در بین ۳۰ استان کشور از نظر سطح سواد در رتبه چهارم قرار دارد. و دراین استان شهر قزوین با داشتن بیشترین جمعیت، بیشترین میزان با سوادی را در خود جای داده است
حمل و نقل :
استان قزوین به علت قرار گرفتن در سر راه ارتباطی استانهای شمالی، غربی با تهران و سایر استانهااهمیت ویژه‌ای در حمل و نقل کشور دارد. همچنین در صد بالایی از محورهای این استان به صورت آزاد راه و بزرگراه می‌باشد.
فرودگاه :
شهر قزوین دارای یک فرودگاه مخصوص هواپیماهای سبک و سمپاشی می‌باشد.
راه آهن :
اولین خط راه آهن در ۱۸ اسفندماه ۱۳۱۸. به قزوین رسید و ایستگاه راه‌آهن قزوین در بیست و هفتم همان ماه مورد بهره برداری قرار گرفت . این استان در مسیر راه آهن تهران به شمال غرب کشور قرار گرفته‌است و در شهرهای قزوین و تاکستان دارای ایستگاه راه آهن می‌باشد.همچنین راه آهن قزوین-رشت-آستارا نیز در دست احداث است که این خط آهن ایران را به کشور های نواحی قفقاز و روسیه متصل می گرداند
ییلاق‌های قزوین به دلیل آب و هوای تمیز و فرح بخش خود در تابستان پذیرای بسیاری از ساکنان استانهای شمالی و مرکزی می‌باشند و از اکوتوریسم‌های مهم به شمار می‌روند.
روستای آتان :
این روستا با حدود ۲۰۰ خانوار جمعیت، در دامنه کوه «هودگان» قرار دارد. بنای خانه‌های این روستا به گونه ای است که پشت بام هر خانه ایوان خانه بالایی است و از این نظر شباهت زیادی به شهر ماسوله استان گیلان دارد. شغل اصلی روستاییان آن، زراعت و گله داری و زبان و گویش رایج آنها فارسی و تاتی است.
دره اندج رود :
یکی از زیباترین و سرسبزترین دره‌های استان قزوین دره اندج رود است. این دره در منطقه «الموت» قرار دارد و از ارتفاعات کوه «خرم ور» شروع و به روستای «شهرک» ختم میشود.ا ین منطقه به لحاظ قابلیت‌های زیست محیطی، وجود غارهای طبیعی و نوع بافت کوه‌های آن، همیشه برای سکونت انسان مناسب بوده است. نام این دره و رود آن برگرفته از عنوان روستایی بزرگ به همین نام در انتهای این دره است. وجود رودخانه و چشمه‌های فراوان در این منطقه سبب آبادی روستا، ایجاد مزارع برنج و باغ‌های میوه شده است.
دره نینه رود :
این دره در نزدیکی روستاهای «هیر» و «ویار» واقع، و با رود پرآبی که در آن جاری است، یکی از مناطق ییلاقی و زیبای «رودبار شهرستان» محسوب میشود. دره نینه رود پر از فندق زارهای سرسبز است و قسمت‌های شمالی و مرتفع آن دارای مراتع خوش آب و هوا است. این دره در میان کوه‌های «خرمدشت» و «گونه گول» قرار دارد و در تابستان پر از ریواس‌های درشت و آبدار است.
امامزاده حسین :
امامزاده حسین ابن علی ابن موسی الرضا فرزند دو ساله امام رضا می باشند که در سال 201 ﮬ . ق در اثر بیماری در شهر قزوین دار فانی را وداع می گویند و در گورستان جنوبی شهر قزوین به خاک سپرده شدند. به جزء ضریح نفیس چوبی آن که تاریخ 806 قمری را نشان می دهد و از صنایع گره چینی مجوف می باشد باقی آثار از بناهای دوره صفوی و قاجار است.
منطقه ییلاقی پیچ بن :
این منطقه نسبتا مرتفع با ارتفاع حدود ۲ هزار و ۵۰۰ متر، در شمال شرقی الموت و در جاده معروف «سه هزار» قرار دارد و یکی از زیبا ترین مسیرهای راه پیمایی قزوین به شمال ایران است. چمنزارهای زیبای این منطقه ییلاقی خوش آب و هوا، به گردنه مشهور «سلج انبار» با ارتفاع تقریبی ۳ هزار متر می‌رسد که بخشی از رشته کوه البرز غربی است و مرز طبیعی استانهای قزوین و مازندران محسوب میشود
مسجد جامع عتیق
مسجد جامع عتیق
مسجد جامع کبیر با مناره های با شکوه، ایوان های رفیع و گچبری های نفیس آن از آثار ممتاز دوره های اسلامی به شمار میرود.قدیمی ترین بخش مسجد، بعد از آثار چهار طاقی ساسانی که در زیر مقصوره قرار گرفته، طاق هارونی است که در زمان "هارون الرشید"در سال ١٩٢ ﮬ.ق ساخته شده. مهم ترین و زیبا ترین بخش این مسجد، مقصوره و گنبد سلجوقی آن است و دارای پنج کتیبه گچبری به خط کوفی است و نفیس‌ترین آن کتیبه‌ای است که در آن سوره بقره به طور کامل اجرا شده و از شاهکارهای خط کوفی تزئینی به شمار می‌آید.
سایر قسمت های مسجد، مربوط به دوره های بعد تا پایان دوره قاجاریه است. ایوان شمالی و دو مناره کاشیکاری شده آن زمان شاه تهماسب و ایوان غربی آن در دوره شاه سلیمان صفوی ساخته شدند. ایوان جنوبی که زیباترین ایوان مسجد است در زمان سلطنت"شاه عباس دوم"به مدخل مقصوره اضافه شد.
قلعه الموت :
قلعه الموت در شمال غربی استان قزوین و در نزدیکی روستای گازر خان قرار دارد. شهرت این قلعه به خاطر حسن صباح مروج مذهب اسماعلیه در دوره سلجوقی است. حسن صباح پس از رانده شدن از دربار ملکشاه سلجوقی برای فراگیری اصول مذهب اسماعلیه نزد فاطمیان مصر رفت و در مدت کوتاهی به داعی کبیر ملقب شد او پس از بازگشت سر تاسر ایران را جهت پیدا کردن مقری برای فعالیت های خود زیر پا نهاد و در نهایت منطقه الموت را به عنوان مکانی برای فعالیت های خود انتخاب کرد در مورد سال ساخت این قلعه میان مورخان اختلاف نظر است اما باید آن را متعلق به اوایل دوره اسلامی دانست. حسن صباح در سال 482 ﮬ .ق این قلعه را تصرف و بهای آن را که معادل هزار یا سه هزار دینار طلا بود به حاکم رانده شده آن پرداخت. این قلعه در سال 654ﮬ.ق به تصرف هولا کو خان مغول درآمد. با تصرف این قلعه و به آتش کشیده شدن کتابخانه نفیس آن این قلعه از رونق افتاد و به زندان و تبعید گاه تبدیل شد
به دلیل حوادث طبیعی و غیر طبیعی آثار به جای مانده از این قلعه بسیار اندک است. سازمان میراث فرهنگی کشور برای رسیدن به اطلاعات بیشتر درباره این قلعه تاریخی به حفاری علمی در این منطقه مشغول است
سرای سعد السلطنه:
سرای سعدالسلطنه به دستور سعدالسلطنه (متوفی ١٣٢٥ﻫ . ق )حاکم وقت قاجاریه قزوین ساخته شد ارزشمند ترین قسمت این بنا چهار سوق آن است که از تقاطع قایم دو راسته ایجاد شده و بر فراز آن گنبدی بزرگ کاشیکاری شده ای قرار دارد چهار طرف گنبد را چهار نیم گنبد با رسمی بندی و نور گیر فرا گرفته اند که فضا را بزرگتر نشان می دهند سرای سعدالسلطنه با وسعتی نزدیک به ٦/٢هکتار یکی از کامل ترین و بزرگ ترین سراهای تجاری ایران است.
بازار و سرای وزیر:
این سرا رو به روی در شرقی قیصریه قرار دارد هشتی ورودی آن دارای حجره هایی با طاق های کاشیکاری است و بر فراز فضای مرکزی ورودی آن گنبدی آجری قرار دارد و یک نور گیر به قطر تقریبی یک متر روشنایی آن را تامین می کند سرای وزیر دارای حیاطی وسیع است و دور تا دور آن را حجره هایی در دو طبقه فرا گرفته اند این حجره ها بر روی صفه ای با ارتفاع یک متر از سطح زمین قراردارند.
سرای حاج رضا :
این سرای دوره ی قاجاری دارای حیاطی بزرگ است و حجره ها و اتاق ها گرداگرد حیاط آن در دو طبقه ساخته شده اند ورودی کاروانسرا در سمت غربی آن قرار دارد و با طاق های زیبایی که در بنای آن به کار رفته است به صورت یک تیمچه سر پوشیده به نظر می رسد.
این سرا از جانب شمال به بازار چه وزیر متصل است طاق های حجره ها و طاق نمای ایوان آن دارای قوس جناغی و کاشیکاری در زمینه آجری است
سرای رضوی :
بنای کاروانسرای رضوی متعلق به عصر سلطنت و شاه طهماسب(٩٨٣- ٩٣٠ﻫ. ق ) صفوی است این سرا به صورت دو ایوانی ساخته شده و مجموعه حجره ها در دو طبقه گرداگرد حیاط مستطیل شکل آن را فرا گرفته اند سرای رضوی در گذشته به صورت کاروانسرا بود و از آن به عنوان بار انداز کاروانیان و از شتر خان آن برای چهار پایان آنها استفاده می شد.
بازار قیصریه :
این راسته با طاق های آجری بلند در بین مسجدالنبی و سرای رضوی و سرای وزیر را به چهار سوق بازار متصل می سازد.قیصریه از شاخص های بازارهای دوره صفویه بوده ومعمولا طراحی شده می باشند.
کاروانسرای پیچ بن
این کاروانسرا که ازکاروانسراهای شاه عباسی می باشد در 130 کیلومتری قزوین قرار دارد. وجود این کاروانسرا در انتهایی ترین نقطه الموت نشان از تردد مسافران وکاروانها در دوره های قبل می باشد. کاروانسرای پیچ بن درکنار جاده مالرو قزوین- تنکابن قرار دارد که درحال حاضر با عریض کردن این جاده در آینده ای نزدیک دوباره حرکت در آن آغاز خواهد شد. کاروانسرا از قطعه سنگهای بزرگ وملات ساروج وسنگ لاشه ساخته شده که با تغییر کاربری و تبدیل آن به سفره خانه سنتی به فضایی دلنشین و زیبا با مناظری تماشایی یکی از پرطرفدارترین مناطق الموت خواهد شد.
آرامگاه حمدالله مستوفی
بنای آجری آرامگاه حمد الله مستوفی مورخ شهیر عصر ایلخانی متعلق به قرن هشتم ﮬ.ق است این بنای مربع شکل توسط چهار فیل پوش به هشت ضلعی تبدیل شده و روی آن گنبد مخروطی شکلی قرار گرفته است. در داخل بنا کتیبه ای وجود دارد که سوره مبارکه انسان به خط نسخ روی آن گچبری شده است. نمای بنا آجری و مانند سایر بناهای سبک ایلخانی دارای بند های مهری است این بنا دارای سردابی است که ورودی آن مقابل در مقبره قرار دارد و مزار حمد الله مستوفی در آن قرار دارد.
مقبره احمدیه
مسجد و مقبره احمدیه در خیابان شهدا قرار دارد و معماری آن مربوط به دوره قاجاریه است. احمد غزالی برادر امام محمد غزالی، عارف نامدار قرن پنجم و ششم بوده که در طی اقامتش در قزوین در این شهر دار فانی را وداع گفته و پس از فوت، مدفن او به زیارتگاه و خانگاه مریدانش تبدیل شد است.
برج باراجین
این میل در ارتفاعات شمال شهر قزوین ،بر قله کوه وبرروی سکویی هشت ضلعی که حدود یک مترازکف زمین ارتفاع دارد،بنا شده است . طرح برج به شکل هشت نیم ستون مدور است ودر فواصل منظم ،دور تا دور بدنه اصلی برج اضافه شده اند. ارتفاع این نیم ستون ها نزدیک به شش متر است . حدود یک متر به بالای برج مانده ، یک ردیف سنگ خارا که بادقت خاص ترشیده شده ،دورتادور برج را گرفته و حدود ده سانتیمتر لبه آن، از بدنه برج بیرون آمده است.
ایوان سنگی نیاق
روستای نیاق در هفده کیلو متری شمال قزوین قرار دارد و یکی از مراکز مهم کشت انگور در استان است ایوان صخره ای است نسبتا مرتفع که دو فرو رفتگی به مانند ایوان در دو طرف آن به طور طبیعی ایجاد شده است. در هر یک از این فرو رفتگی ها حوضی مستطیل شکل با ابعادی حدود ٢×٤متر حفر شده عمق آنها به دلیل ریخته شدن سنگ و شن و... در آن نامشخص است این حوض ها با آب باران پر می شوند در بالای ایوان آثار قابل توجهی از زندگی پیشینیان از جمله انواع سفال شکسته به دست آمده است.
صخره های اندج :
یکی از زیباترین وسرسبزترین دره های منطقه الموت دره اندج رود است واز ارتفاعات کوه خرم ورشروع و به روستای شهرک ختم می شود. این منطقه به لحاظ قابلیت های زیست محیطی، وجودغارهای طبیعی و نوع بافت کوه های آن، همیشه برای سکونت انسان مناسب بوده است. نام این دره و رود آن برگرفته ازعنوان روستایی بزرگ به همین نام در انتهای دره است. دراین دره وصخره های عظیم آن که چشم هربیننده ای راخیره می کند به وضوح می توانید دانش زمین رامشاهده نمایید که ازنظرموقعیت جغرافیایی وشرایط زست محیطی به نظر می رسد درگذشته محل سکونت انسان بوده است. وجود حیوانات وحشی قابل شکار ازجمله کل، بزوخوک های وحشی احتمال زیست انسان را دراین منطقه بیشتر می کند.
بوستان باراجین :
ارتفاعات شرقی مشرف بردره رودخانه فصلی ارنزک که از دو کیلومتری شمال قزوین آغاز می شود یکی از نقاط خوش آب وهوا وازتفرجگاههای دیرینه مردم شهراست که اینک درعرصه ای به وسعت هزار هکتارتوسط شهرداری قزوین آماده سازی شده وپذیرای شهروندان و گردشگران است.برای تکمیل این پروﮋه بزرگ تله کابین،سینمای تابستانی،پیست های دوچرخه سواری،موتورسواری،سوارکاری،بازیگاه کودک،موزه تاریخ طبیعی،آب نماهای مختلف وکمپینگ ارزان قیمت برای مسافران پیش بینی شده است.دسترسی آسان،هوای لطیف کوهپایه ای وکوهستانی،اشراف برشهرقزوین وجاده رودبارشهرستان ازویﮊگی های قابل توجه بوستان هزارهکتاری باراجین به شمار می رود.
روستای گازرخان
روستای گازرخان از توایع بخش رودبار الموت، شهرستان قزوین، با مختصات جغرافیایی 50 درجه و 36 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 26 دقیقه عرض شمالی، در فاصله 16 کیلومتری شرق شهر معلم کلایه و 110 کیلومتری شمال شرق شهر قزوین واقع شده است.
روستای زرآباد
- کیلو متر٧٠ جاده قزوین – معلم کلایه
- داراى مدرسه ابتدایى,مسجد,خانه بهداشت و٦٢٦ نفر جمعیت
- زبان رایج : گیلکی و فارسی
- عمده فعالیت اهالى روستا باغداری، کشاورزى و دامدارى است
- گلیم بافى از صنایع دستى روستاست
- سوغات:فندق، گردو، صنایع دستی
- دارای گیاهان دارویى و مرکز تحقیقات گیاهان داروئی
- دارای آب ، برق ، تلفن و جاده آسفالته مناسب
- وجود امامزاده علی اصغر زرآباد و نزدیکی به دریاچه اوان و چشم اندازهای زیبای طبیعی از جاذبه‌های این منطقه می‌باشد.
منطقه نمونه گردشگری رازمیان
شهر رازمیان در منطقه رودبار شهرستان (الموت غربی) و در فاصله 65 کیلومتری شمال شرقی قزوین قرار دارد. وجود قلعه لمبسر، رودخانه نینه رود و شالیزارهای دره شاهرود از جاذبه های گردشگری این منطقه محسوب می شوند.
نظر دهید