اداره کل دامپزشکی استان قزوین

 دکتر امیر جوادی کارشناس اداره دامپزشکی شهرستان قزوین در ادامه مباحث قبلی در ارتباط با پرورش بهینه تلیسه با بیان اینکه در صورت انجام پرورش صحیح ؛ تلیسه ها می توانند در سن 12 تا 15 ماهگی تلقیح شوند که نتیجه آن زایمان گله در سن مناسب است (متوسط در 24 ماهگی)، افزود از مرحله تلقیح به بعد با این که رشد دام نسبت به دوره قبلی کاهش می یابد ولی به علت آبستن بودن تلیسه، توجه زیادی را از لحاظ بهداشتی می طلبد تا از سقط و مواردی از جمله لنگش و غیره جلوگیری شود. اهم موارد عنوان شده توسط این کارشناس دامپزشکی  بشرح ذیل می باشد.

1)      با توجه به اینکه بعضاً دامدارن در خوراک این گروه از دامها اقدام به استفاده علوفه با کیفیت پایین تر و یا کپک زده می کنند، عدم مصرف علوفه کپک زده جهت جلوگیری از سقط و مشکلات کبدی در این دوره پرورشی مورد تاکید است.

2)      توجه به دراختیار بودن مواد معدنی و ویتامینها در این گروه از دامها به علت آبستنی

3)      هدف در این دوره ، زایش تلیسه ها در سن 24 ماهگی با کمترین سقط است.

4)      برای رسیدن به هدف فوق تلیسه ها بایستی در سن مناسب به بلوغ برسند و نیز در سن مناسبی تلقیح شوند.که این اهدف تنها با مدیریت صحیح از زمان تولد تا زایش حاصل می گردد و هرگونه خللی در هریک از این مراحل منجر به عدم دستیابی به این اهداف است.

5)      مطالعات نشان می دهد که تلیسه هائی که در سن 22 تا 24 ماهگی گوساله زائی می کنند، نسبت به تلیسه هائی که در 26 ماهگی و پس از آن زایش می کنند دارای باروری و تولید شیر بالاتری در طول زندگی خود می باشند. همچنین میزان حذف کمتری نیز تجربه می کنند.

6)      توجه به این مسئله از جایگاه ویژه ای برخوردار است که افزایش وزن بیش از حد نیز منجر به چاقی در تلیسه می شود که خود منتج به مشکلاتی در زمان زایمان و پس از آن شده و دام از کاهش تولید و باروری در شیرواری برخوردار خواهد شد. لذا بایستی از چاقی دام در زمان زایمان جلوگیری شود و در این زمینه توصیه بر این است که دام با نمره شرایط بدنی(BCS) حدود 3 تا 5/3 زایمان نماید.

7)      زایش دیرتر به معنای ماندگاری طولانی تر در گله نمی باشد ،پس زایمان دیرتر منجر به ایجاد زمان کوتاه تر برای تولید شیر توسط دام می گردد.در یک تحقیق مشخص گردید تلیسه هایی که به جای 24 ماهگی در 30 ماهگی زایمان می کنند، هزینه های حاصل از پرورش تلیسه در گله 10 ماه دیرتر به جیب دامدار بر می گردد. مثلاً اگر یک تلیسه قرار بود در شرایط استاندارد در 45 ماهگی هزینه های دوره پرورش خود را بر گرداند و دام شروع به سود دهی کند، در 55 ماهگی به سوددهی خواهد رسید.

8)      تلیسه ها در طول دوره پرورش و پیش از زایش بطور جداگانه از گاوها نگهداری شوند. همچنین پس از زایش نیز حداقل تا 4 ماه در محلی جدا از گاوها نگهداری شوند، زیرا در این دوره همچنان دام علاوه بر تولید شیر و مشکلات ناشی از آن، به رشد خود نیز بایستی ادامه دهد.

9)      رعایت بهداشت بستر و تهویه مناسب خصوصاً در دوره خشکی و پا به زا جهت جلوگیری از ورم پستان پس از زایش

10)  پس از زایش بایستی کنترل دقیقی بر روی شیر و آغوز تولیدی در اولین دوشش صورت بگیرد و در صورت ورم پستان بایستی دنبال سرنخ های آن در قبل از زایش گشت.